grondtoon/toonladders

Er staan hier wat vage dingen in af en toe.
Ik heb zelf 3 e half jaar muziektheorie gekregen en zal proberen wat basis dingen uit te leggen.

Eerst even 1 ding uit de wereld helpen :

alle witte toetsen zijn niet perse majeur en alle zwarte toetsen zijn niet perse mineur.

Het gaat om de afstanden tussen de toetsen. oftewel : intervallen.

bij majeur is het rijtje als volgt : heel, heel, half, heel, heel, heel, half

vanaf C gezien : C, D, E, F, G, A, B

Een hele interval bestaat uit 2 semi's. C naar D bijvoorbeeld. Of A# naar C
Een halve interval bestaat uit 1 semi. D naar E, F# naar G

De mineur intervallen reeks is als volgt : heel, half, heel, heel, half, heel, heel

Een mineur toonladder kan dus ook alleen uit witte toetsen bestaan.
Am, A mineur, A klein : A, B, C, D, E, F, G

Het maakt dus niet uit op welke toets je begint, als je een bepaalde intervallen reeks aanhoud van een bepaalde toonladder.

Je hebt nog meer toonladders dan alleen mineur en majeur. Zo heb je harmonisch mineur, melodisch mineur en de zogenaamde "kerktoonladders". Die hebben allemaal hun intervallen reeks.

De intervallen (afstanden van noten) hebben ook hun eigen benaming :

C - C : reine prime
C - C#/Db : kleine secunde
C - D : grote secunde
C - D#/Eb : kleine terts
C - E : grote terts
C - F : reine kwart
C - F#/Gb : overmatige kwart/verminderde kwint
C - G : reine kwint
C - G#/Ab : overmatige kwint/kleine sext
C - A : grote sext
C - A#/Bb : klein septiem
C - B : groot septiem
C3 - C4 : rein octaaf

Dit zijn enkele benamingen voor de afstanden. Ik hoop dat ik het goed kan uitleggen, maar de vuistregel is dat er geen enkele letter dubbel kan staan binnen een toonladder. Een D en D# kunnen niet in dezelfde toonsoort voorkomen. Mocht er dus een intervallen reeks voorkomen waar wel die toetsen in voorkomen dan krijg je als volgt: C, D, Eb, F, G, A, B.

Dit kan dus niet : C, D, D#, F, G, A, B.

Het alfabet wordt dus altijd :correct afgemaakt".

Wil je weten welke toetsen er in een toonladder zitten, dan verwijs ik jullie naar de kwintencirkel :

Fifths.png


Hierin wordt aangegeven hoeveel kruizen (#) en mollen (b) in de majeur toonsoort staat

Ik hoor je al denken : Heb je dit ook voor mineur?

Ja dat is er ook..

250px-Circle_of_fifths_deluxe_4.svg.png


In de binnenste ring van deze kwintencirkel vind je de toon voor de mineur kwintencirkel.

Dit is nog steeds gebaseerd op het intervallen reeks. Vanaf A gezien en je gebruikt de mineur intervallen reeks dan zal je geen kruizen of mollen aan te toetsen. bij E zie je dat je een kruis erbij krijgt. Probeer het eens uit op je paino/synth.

Er zit een logica achter de kwintencirkel. Hij heet namelijk niet voor niets de kwintencirkel.
Elke reine kwint hoger/lager zal je een kruis of een mol erbij/minder krijgen.

Hopelijk houd je het nog een beetje bij. Snap je het nog niet, lees het nogmaals door en houd je piano erbij. Als het kwartje valt, dan is het in 1x enorm logisch. Zoals mijn docent zei : Muziektheorie is pure wiskunde.



Nu komt het verhaal met de akkoorden. Een iets taaier gedeelte, maar hopelijk kan ik je er door heen slepen.

Eerst even een ding uit de wereld helpen : 3 noten is klassiek gezien geen akkoord. Dat noemt men een 3-klank. 4 tonen is algemeen geaccepteerd als akkoord, maar je hebt een aantal zeurpieten erbij zitten die dit nog een 4-klank noemen. 5 tonen zijn wel genoeg om het woord "akkoord" te dragen.

Hoe men het allemaal noemt, moeten jullie zelf weten. Het is meer om de 'muziek-taal' en communicatie daarvan op de been te houden.

Oke akkoorden....
We beginnen met de 3 klanken. Je hebt zoals verschillende intervallen ook verschillende 3-klanken. Majeur, mineur, verminderd, overmatig, sus2, sus4, hard verminderd en dubbel verminderd.

Bij deze de intervallen structuur van die 3-klanken:

majeur : prime - grote terts - reine kwint
mineur : prime - kleine terts - reine kwint
verminderd : prime - kleine terts - verminderde kwint
overmatig : prime - grote terts - overmatige kwint
Sus2 : prime - grote secunde - reine kwint
Sus4 : prime - reine kwart - reine kwint
hard verminderd : prime - grote terts - verminderde kwint
dubbel verminderd : prime - verminderde terts - verminderde kwint

Jawel een verminderde terts. Is dat eigenlijk geen grote secunde?
Dat klopt maar een 3-klank heeft altijd een prime, terts en kwint als tonen.
Heb je iets anders dan een 3 dan wordt dat aangeduid met o.a. "sus" of "6" (bij het gebruik van een sext)

een 3 klank hoeft niet altijd met een prime te beginnen. Het kan bijvoorbeeld ook : terts - kwint - prime (van laag naar hoog gezien).
Of kwint - prime - terts. Je houd dan nog steeds hetzelfde akkoord alleen leg je ze anders neer. Dit worden omkeringen genoemd.

Voor het gemak noem ik de prime : 1, terts : 3 en kwint : 5.
1 - 3 - 5 noemen we de grondligging.
3 - 5 - 1 noemen we de eerste omkering
5 - 1 - 3 noemen we de tweede omkering.

Deze omkeringen zijn bedoelt om "mooi aan elkaar" te kunnen spelen. Als je een akkoorden/3klanken reeks achter elkaar speelt dan gaat de doelstelling dat je zo min mogelijk qua afstand verschuift met je vingers/hand.

Voorbeeld:

als je van C majeur naar F majeur zou spelen dan zouden de meeste beginnelingen dit doen :

C - E - G
F - A - C

Als je het zo speelt dan verschuif je je hand onnodig.
Door middel van omkeringen kan je het dus ook zo doen :

C - E - G
C - F - A

Dit geeft correcter harmonisch gevoel. Het wil niet zeggen dat je dit altijd moet doen. Voor sommige mensen is het laten verspringen van de hand juist het karakter wat ze in dat stuk zoeken. Dat kan en is een creatieve keuze en als het resultaat goed is, dan moet je je niet laten afleiden door deze theorie. Wat betreft het bespelen van de piano zijn de omkeringen handig, zodat piano niet een sport wordt, maar een kunst van het laten glijden van de handen.

Dit is wel even genoeg info voor nu. Nog niet alles is verteld en er zullen zeker vragen bij je opkomen, maar ik zit nu al een half uur te typen en de theorie op te ratelen en vind het wel even mooi geweest.
 
Eerst even 1 ding uit de wereld helpen :

alle witte toetsen zijn niet perse majeur en alle zwarte toetsen zijn niet perse mineur.

Dat heb ik niet zo gezegd, alleen dat de witte toetsen (o.a.) C majeur zijn. En dat je met transpose op een keyboard (of een real time transpose functie in b.v. Logic) e.e.a. kan manipuleren, mocht je moeite hebben met onthouden van andere majeur toonladders.
 
Het is geen aanval op jou raabje. Het is meer iets wat veel mensen zeggen of denken terwijl dit niet klopt. A mineur bestaat ook alleen uit witte toetsen. Just to make everything clear :okdan:
 
Het is geen aanval op jou raabje. Het is meer iets wat veel mensen zeggen of denken terwijl dit niet klopt. A mineur bestaat ook alleen uit witte toetsen. Just to make everything clear :okdan:

A mineur met alleen witte toetsen geldt alleen voor de natuurlijke mineur toonladder. Zodra je een andere toonladder op a mineur gebruikt is dat al snel over. Bijvoorbeeld de melodische mineur stijgende toonladder van Am bevat al zwarte toetsen, aangezien in die situatie de 6e en 7e toon een half verhoogd wordt.

je bent goed bezig kdgh, maar ik vraag me af of je het niet veel te moeilijk maakt direct voor de topicstarter.
 
Het is geen aanval op jou raabje. Het is meer iets wat veel mensen zeggen of denken terwijl dit niet klopt. A mineur bestaat ook alleen uit witte toetsen. Just to make everything clear :okdan:

ha, gelukkig, ik vond mijn tip namelijk zelf best handig... :-)

Om het nog mooier te maken, als je de transpose truc ziet zitten:

bij een kantoorspullen winkel van die kleine ronde gekleurde stickertjes kopen, en hiermee per kleur in C op de toetsen een toonladder mee afplakken over een paar octaven, stuk of 6-7 toonladdders, natuurlijk mineur, melodisch mineur, etc (wat binnen je muziekstijl goed past).

Met transponeren kan je een andere toonsoort instellen dan C. Hiermee kan je je gehoor trainen. Als je de intervallen (=volgorde) van verschillende toonschalen snapt door veel te spelen en te luisteren, dan haal je de stickertjes er weer af en kan je op je gehoor de juiste volgorde vinden. De routine van de juiste noten pakken op de juiste plek (zonder transpose) op het keyboard komt dan ook.

Variant hierop is diverse akkoorden die je wilt gebruiken in toonschaal C afplakken met een kleurtje, b.v. de standaard I-IV-V progressie

Ik weet het , een hoog kreatief met kurk gehalte, maar volgens mij voor je gehoor "learning on the job" , handig naast de noodzakelijke basistheorie.

Op de Ipad heb ik nog wat andere aardige apps waar je theorie mee kan leren, ik heb hem hier niet liggen, 1 ervan geeft uitleg over toonschalen (tekst/geluid), welke sfeer er mee wordt opgeroepen, en binnen welke muziekstijlen toonschalen veel worden toegepast. Ik check nog even welke ik heb.
 
Ik kan aanraden om het boek Ontdek de Muziek! van Roel Grit aan te schaffen (http://www.dehaske.com/index.php?task=shop&stask=det&id=41624).
De titel klinkt alsof het een kleuterboek is, maar dat valt best mee. Alle basistheorie wordt in heldere taal uitgelegd.

Voor solfège training gebruik ik op het moment het open source softwareprogramma GNU Solfege (http://www.solfege.org/). Downloaden, installeren en elke dag oefenen! Goed, een docent is natuurlijk onvervangbaar, maar het is wellicht een alternatief.
 
A mineur met alleen witte toetsen geldt alleen voor de natuurlijke mineur toonladder. Zodra je een andere toonladder op a mineur gebruikt is dat al snel over. Bijvoorbeeld de melodische mineur stijgende toonladder van Am bevat al zwarte toetsen, aangezien in die situatie de 6e en 7e toon een half verhoogd wordt.

je bent goed bezig kdgh, maar ik vraag me af of je het niet veel te moeilijk maakt direct voor de topicstarter.

Klopt als een bus. Al geeft "A mineur" al aan dat het om die intervallen reeks gaat. Als je het zou doen zoals jij hier omschrijft dan noem je het anders. Zoals A harmonisch mineur of A melodisch mineur. Die hebben inderdaad zwarte toetsen in de toonladder vanaf A gezien.

Om maar helemaal de officiële term te pakken dan noemen we A mineur ook wel : A - Aeolisch. Maar dan beginnen we over het kerktoonladder gedeelte en dat wil ik expres even buiten beeld houden.

Het is inderdaad veel op je bord wat ik allemaal heb verteld, maar dit krijg je altijd op het begin van muziektheorie. Dit is nou eenmaal de basis/basisrelatie van harmonie
 
Voor ipad/iphone:

Scales & modes voor toonschalen
Pro Chord voor hulp bij akkoord progressie, geeft aan welke akkoorden het best passen bij een akkoord dat je zelf kiest
 
mooie en kloppende uitleg kdgh! :okdan:

Eigenlijk niks aan toe te voegen. Maar nog even dit, er wordt hier eigenlijk enkel over mineur en majeur toonladders gesproken, terwijl er naast die twee bazis toon ladders nog meer hele mooie varianten zijn zoals zoals:

harmonisch mineur (de 7e noot uit de toonladder met een half verhoogt)

dus bijboorbeeld C D Eb F G Ab B

en die zigeuner dingen vindt ik ook altijd er gaaf...

C Db E F G Ab Bb
C Db E F G Ab B (Spaans toch)
C D Eb F# G Ab B (Balkan ofzo)

Damn ben de namen kwijt maar wat ik wil meegeven rommel daar ook is mee, werkt voor mij vaak erg inspererend:peukie:
 
mooie en kloppende uitleg kdgh! :okdan:

Eigenlijk niks aan toe te voegen. Maar nog even dit, er wordt hier eigenlijk enkel over mineur en majeur toonladders gesproken, terwijl er naast die twee bazis toon ladders nog meer hele mooie varianten zijn zoals zoals:

harmonisch mineur (de 7e noot uit de toonladder met een half verhoogt)

dus bijboorbeeld C D Eb F G Ab B

en die zigeuner dingen vindt ik ook altijd er gaaf...

C Db E F G Ab Bb
C Db E F G Ab B (Spaans toch)
C D Eb F# G Ab B (Balkan ofzo)

Damn ben de namen kwijt maar wat ik wil meegeven rommel daar ook is mee, werkt voor mij vaak erg inspererend:peukie:

Klopt!

Ik heb maar een klein stukje verteld over harmonisch en melodisch mineur.
Andere toonladders die je opnoemt zoals de zigeuner, spaanse en balkan vallen onder de naam - kerktoonladders. Die kunnen ook weer harmonisch/melodisch zijn. Je hebt zelfs kruisingen tussen toonladders. phrygisch en aeolisch in 1 toonladder bijvoorbeeld.
 
... Eigenlijk niks aan toe te voegen. Maar nog even dit, er wordt hier eigenlijk enkel over mineur en majeur toonladders gesproken, terwijl er naast die twee bazis toon ladders nog meer hele mooie varianten zijn ...
Er zijn duizenden varianten mogelijk met de 12 tonen die op de piano zitten. Maar eigenlijk zijn die twee voor het gebruik in de muziek van de meesten onder ons wel zeer belangrijk. Al die andere mogelijkheden zijn alleen belangrijk indien je bewust bent van de functie van de onderlinge relaties.

Ik zie de tonen (A t/m G) als letters, die woorden kunnen vormen en zelfs zinnen (melodie en harmonie). Het gaat dan om de functie van die tonen in relatie tot de anderen. Een voorbeeld. De toon G heeft een heel andere functie in een G akkoord dan dezelfde toon in een Em akkoord of een C akkoord... Dat geldt ook in de toonladder. Ga je andere ladders construeren, dan gebeuren er waanzinnige zaken, die, wonderwel, niets meer met wiskunde te maken hebben, maar meer met gewennen aan. Dan kom je in heel andere cultuurgebieden. Hou het maar bij die twee 'basis' ladders!

Wil je iets ervaren van de functie van verschillende tonen in de ladder, speel een toonladder 'op Griekse wijze', dat wil zeggen, zoals de Pythagoreërs het onderzochten: twee snaar instrumentjes (tertrachorden) van hoog naar laag spelend. Het eerste bevatte de tonen C B A G en de tweede F E D C. Ze verschilden dus een tussenligende hele toonsafstand (G-F). In woorden gezegd speel je dan pling-pling-pling-plong en daarna pling-pling-pling-plong. Die twee plongen zijn duidelijk rustpunten, de laatste rustiger dan de eerste.
In mineur is dat toch een beetje anders, want dat zou dan A G F E en D C Bb A opleveren, en dat klinkt best lekker.

In ieder geval, het uitbreiden naar andere toonladders is leuk, maar ook ingewikkeld.

Wout
 
... Andere toonladders die je opnoemt zoals de zigeuner, spaanse en balkan vallen onder de naam - kerktoonladders. ...
Verschoon mijn opmerking, maar de kerktoonladders maken alle gebruik van hele en halve toonsafstanden, terwijl de zigeunerladders (er zijn er meerdere) ook de anderhalve kennen. Daar zit een stukje pentatoniek in. Trouwens ook heerlijk om lekker mee te spelen: alleen die zwarte toetsen gebruiken. Luister en voel wat er allemaal gebeurt.

Wout
 
jup ik ben het helemaal eens met je functie verhaal. Het leuke vindt ik dat is afwijken van de standaart toonladders, maar is naar bijvoorbeeld zigeunerladders te kijk vaak heel inspererent werkt, daarom vond ik dat ze een plaatjes moesten hebben in dit verhaal. En natuurlijk is het zo dat een nood opzig niks zecht en het alleen de contest is die hem mooi/lelijk/drijgend/grappig noem maar op maakt.
 
Verschoon mijn opmerking, maar de kerktoonladders maken alle gebruik van hele en halve toonsafstanden, terwijl de zigeunerladders (er zijn er meerdere) ook de anderhalve kennen. Daar zit een stukje pentatoniek in. Trouwens ook heerlijk om lekker mee te spelen: alleen die zwarte toetsen gebruiken. Luister en voel wat er allemaal gebeurt.

Wout



Je opmerking hoeft niet opgeschoond te worden. Het klopt inderdaad wat je zegt. Pentatonisch is in principe een kerktoonladder zonder de 2 (secunde) en de 6 (sext).
Daardoor krijg je de sprongen van anderhalve toonafstand. Wat nog wel vaak gebeurd bij pentatonisch is dat de overmatige kwart/verminderde kwint wordt gebruikt. Ook wel de bluenote genoemd.
 
je bent goed bezig kdgh, maar ik vraag me af of je het niet veel te moeilijk maakt direct voor de topicstarter.

Zeker wel, maar ik filter de bruikbare informatie er wel uit hoor. Zie zo veel leerzame en interessante "oh zit dat zo" momentjes.

Elk stukje kennis dat ik er bij krijg heb ik in de pocket... dat nemen ze me niet meer af :)
 
Hoop ingewikkeld gedoe hierboven. Laat de beste man eerst eens de toonafstanden van de standaard maj en min leren. Wanneer je die afstanden uit je hoofd kent weet je meteen welke akkoorden 3 klank of sept je bij de betreffende ladders horen. Het is niets anders dan een beetje rekenen.
Toon afstanden majeur ladder: 1-1-1/2-1-1-1-1/2 ten opzichte van grondtoon
Toon afstanden mineur ladder: 1-1/2-1-1-1/2-1 te opzichte van grondtoon
Let daarbij op dat van e naar f en van b naar c halve afstanden zijn.
Grondtoon C:
C majeur C-D-E-F-G-A-B
C Min C-D-Eb-F-G-Ab-Bb
Dit is toepasbaar op iedere grondtoon.
Akkoord is altijd 1-3 en 5 wanneer septiem dan ook 7 erbij en die kan je idd omkeren wat je maar wil. Daarna de Kwintencircel gaan leren. Dan ben je al een stuk verder dan de meeste zolderkamer producers.
 
Back
Top